आज एक मजेदार केस समुपदेशनासाठी समोर आली. फोनवरून व्यक्ती बोलली की मला स्त्रियांची भीती वाटते. अर्थात त्यापासून त्याला काही धोके जाणवत होते. वाटणारी भीती काही गोष्टीमुळे सुरू होते. त्याला काही प्रश्न विचारून माहिती घेतली. त्याने अद्याप लग्न किंवा प्रेम असा काही प्रकार केला नव्हता, आणि इतर कुठलाही प्रसंग घडला नाही तरीही याला भीती वाटते. वाटणाऱ्या अनेक भितींपैकी ही एक ज्याला आम्ही गायनोफोबिया असे म्हणतो.
जरी गायनोफोबियाचे अचूक कारण समजले नाही तरी, इतर विशिष्ट फोबियांप्रमाणे, अनुवांशिक आणि पर्यावरणीय दोन्ही घटक कारणीभूत असू शकतात. गायनोफोबिया लक्षणांमध्ये या गोष्टी समाविष्ट असू शकतात:
१. जेव्हा आपण महिला पाहता किंवा विचार करता तेव्हा त्वरित, जबरदस्त भीती किंवा चिंता किंवा दहशत वाटणे.
२. आपली महिलांविषयीची भीती स्त्री जशी शारिरीक आपल्या जवळ येते तशी चिंता अधिक तीव्र होणे.
३. एखादी स्त्री जशी शरीराने आपल्या जवळ येते तशी चिंता अधिक तीव्र होते.
४. जाणूनबुजून अशा ठिकाणी न जाणे जिथे महिला असू शकतात, किंवा दूर राहणे.
५. दैनंदिन व्यवहारात महिलांच्या भीतीमुळे अडचणी येणं.
६. आपल्या भीतीची शारीरिक स्थिती जसे की आपल्या घाम येणे, हृदयाचे ठोके वाढणे किंवा श्वास घेण्यात अडचण.
७. जेव्हा आपण स्त्रियांजवळ जाता किंवा स्त्रियांबद्दल विचार करता तेव्हा पोटात गोळा येतो असे वाटणे, चक्कर येणे किंवा अशक्तपणा जाणवणे.
गायनोफोबिया कशामुळे होतो हे तज्ञांना माहित नाही. परंतु काही संभाव्य कारणे:
१. महिलांबरोबर मागील वाईट अनुभव.
२. महिलांकडून मानसिक किंवा शारीरिक शोषण.
३. आनुवंशिक, पारिवारिक अनुभव.
४. आपल्या मेंदूच्या कार्य करण्याच्या पद्धतीमध्ये बदल.
५. समाजातील इतरांना आलेले अनुभव.
काही लोकांना गायनोफोबियाचा धोका इतरांपेक्षा जास्त असतो.
१. बालपणी बहुतेकदा मुलांच्या शाळेत शिक्षण.
२. चिंताग्रस्त विकार असलेल्या कुटुंबातील सदस्य.
३. व्यक्तिमत्व किंवा स्वभाव जो इतर लोकांपेक्षा अधिक संवेदनशील, नकारात्मक असतो.
४. लाजाळू व्यक्ती.
गायनोफोबियाच्या संशयास्पद घटनांकडे विशेषत: मुलांमध्ये लक्ष दिले पाहिजे. गायनोफोबियाचा उपचार प्रामुख्याने मनोचिकित्साने केला जातो.
१. एक्सपोजर थेरपी किंवा सीबीटी.
२. औषधे.
3 वर्तनोपचार
गायनोफोबियामुळे एखाद्या व्यक्तीच्या दैनंदिन जीवनात बर्‍याच अडचणी उद्भवू शकतात. त्यावर उपचार उपलब्ध आहेत म्हणून थेरपिस्टला भेटणे महत्वाचे. वेळ लागेल पण चांगली मदत आणि स्वत:वर विश्वास ठेवल्यास नक्कीच आपल्या भीतीवर मात होऊ शकते.
©श्रीकांत कुलांगे
9890420209