September 2020

कौटुंबीक कलह आणि माझे कर्तव्य

अंजली आणि तिची मुलगी कौटुंबीक समस्या घेऊन आलेली. प्रॉब्लेम होता कौटुंबीक अंतर्गत कलह. अर्थात सौम्य ते गंभीर अशा कौटुंबिक समस्या कोणत्या ना कोणत्या वेळी प्रत्येक कुटुंबाला आव्हान देतात. हे कुटुंबातील वर्तनात्मक आणि मानसिक आरोग्याच्या समस्यांमुळे किंवा विशिष्ट धकाधकीच्या घटनांमुळे उद्भवू शकते. सामान्य कौटुंबिक समस्यांमध्ये काय समाविष्ट आहे?  १. आर्थिक समस्या. २. दु:ख. ३. अमली पदार्थांचे …

कौटुंबीक कलह आणि माझे कर्तव्य Read More »

निराशवृत्ती आणि जबाबदारी

मला हवं ते मिळत नाही किंवा करता येत नाही आणि माझा जीव गुदमरतो म्हणून कित्येक लग्न झालेल्या मुली, मुलं तक्रार करताना दिसतात. त्यातून मग होणारी भांडणे, रुसवा, ते थेट घटस्फोटापर्यंत नातं येऊन थांबते. निराश होऊन काही जीवन संपवण्याचा प्रयत्न करतात. खरंच निराश होणं गरजेचे आहे? आपणास पाहिजे असलेले न मिळणे ही एक वेदनादायक आणि निराशाजनक …

निराशवृत्ती आणि जबाबदारी Read More »

मानसिक आघात आणि आपण

आघात मानसिक आरोग्यावर कसा परिणाम करू शकतो याबाबत चर्चेसाठी संगीता तिच्या पतीसोबत आली होती. दैनंदिन जीवनातील आघात तिला आता सहन होत नव्हते म्हणून त्यासाठी तिने एकत्रित कुटुंबापासून वेगळे राहावे का किंवा याबरोबरच कसे जगता येईल अशी विचारणा केली. आघातजन्य अनुभवांमुळे विविध प्रकारच्या शारीरिक, मानसिक, नातेसंबंधात्मक, अध्यात्मिक आणि सामाजिक परिणाम होतात. काही सामान्यपणे त्यांना तोंड देतात …

मानसिक आघात आणि आपण Read More »

अपरिपक्व भावना

सुहासचा एक मोठा प्रॉब्लेम होता. त्याची आई देवाघरी जाऊन आज बरोबर एक वर्ष झाले होते आणि अतिशय हळव्या परिस्थितीत त्याच्या भावना अनावर होऊन डोळ्यात पाणी आलेले. जेंव्हा जेंव्हा त्याला आईची आठवण यायची तेंव्हा त्याचे अश्रु वहायचे. काही मानसिक चाचण्या घेऊन त्याची भावनिक अपरिपक्वता त्याला समजाऊन सांगितली. काही गोष्टी आपल्या हातात नसतात हे माहीत असून सुद्धा …

अपरिपक्व भावना Read More »

न बोलता संवाद!

न बोलता अत्यंत पद्धतशीररित्या संवाद करता येतो याबाबत मित्रांबरोबर गप्पा चाललेल्या. खूप गमतीशीर उदाहरण म्हणजे डोळ्यांनी बोलणे….त्यातल्या त्यात नवीन लग्न झालेली किंवा प्रेमात पडलेल्या जोडप्यांची. चहा पिताना हे आम्ही सर्व मनातल्या मनात हसून एकमेकांच्या डोळ्यानी एकमेकांशी बोलत होतो. अर्थात अशा संवादाचा अनेक पिढ्यांपासून वापर केला जातो. काही हेतुपूर्वक तर काही नकळत. काही ठराविक पद्धती संशोधकांनी …

न बोलता संवाद! Read More »

असुरक्षेतेकडून सुरक्षित विचारांकडे.

श्याम मनातून थोडा मनातून दुखावलेला जाणवत होता. त्याचा एक मुद्दा होता की इतर मित्र, मैत्रीणी पूर्वीसारख वागत नाहीत. अजून चर्चा केल्यावर बोलला की स्वतःच्या नशिबावर कदाचित तो नाराज असावा कारण इतर खूप पुढे गेले होते. त्याच्या लक्षात आणून दिले की त्याला असुरक्षतेची चिंता सतावत आहे.  असुरक्षिततेच्या भावनेपोटी अनेकांचा आत्मविश्वास कमी झालाय व त्याचा संबंध बऱ्याचदा …

असुरक्षेतेकडून सुरक्षित विचारांकडे. Read More »

भावनिक अस्थिरता

  सुनीता आणि तिचे मानसिक आरोग्य यांची सांगड घालताना एक जाणवले की तिची भावनिक अस्थिरता थोडी जास्त आहे. म्हणजे नेमके तिला काय होतेय हे समजून घेणे आवश्यक आहे. कारण या गोष्टी सर्व सामान्यपणें बऱ्याच व्यक्तींमध्ये दिसून येतात.   १. आवेग. २. मूड बदल. लहरी स्वभाव. ३. माझा कुणीतरी त्याग करील, सोडून जाईल ही भीती. ४. …

भावनिक अस्थिरता Read More »

मानसिकता अभ्यासाची

  अजयची आई त्याच्या अभ्यासाबाबत चिंता व्यक्त करत होत्या. कितीही अभ्यास केला तरी हवा तसा रिझल्ट येत नाही म्हणून काही करता येईल का याबाबत विचारणा केली. बुध्यांक असून सुद्धा त्याचा वापर मुलं किती करतात त्यावर अवलंबून असते. बर्‍याच विद्यार्थ्यांना वेळ मर्यादित आहे म्हणून उपलब्ध असलेल्या वेळेचा जास्तीत जास्त चांगला उपयोग करणे अपेक्षित असतो. हे होतं …

मानसिकता अभ्यासाची Read More »

संतुलन निर्मिती

  राग, निराशा, भीती आणि इतर “नकारात्मक भावना” हे सर्व मानवी अनुभवाचे भाग आहेत. हे सर्व ताणतणावास कारणीभूत ठरू शकतात ज्या आपण टाळल्या पाहिजेत. प्रत्यक्षात नकारार्थी भावना काही अंशी चांगल्या असतात. त्यांना जर आपण व्यवस्थित हाताळले तर त्या प्रमाणाबाहेर न जाता आटोक्यात राहतात. या भावना फायदेशीर आहेत कारण त्या आम्हाला संदेश देत असतात जसे की, …

संतुलन निर्मिती Read More »

विवाहपश्चात तडजोड

नातेसंबंध आयुष्यात आनंद, समाधान आणि तणाव व्यवस्थापनासाठी विस्मयकारक फायदे करतात, परंतु त्याच बरोबर आव्हाने सुध्दा असतात. जेंव्हा आव्हाने जास्त असतात तेंव्हा मात्र जोडपी तणावग्रस्त होतात. संजय व सुषमा याच नाजूक दोरीवर लटकून बसलेले. काय करावं हे सुचेना म्हणून समुपदेशन घेण्यासाठी आले होते. प्रश्न क्षुल्लक पण ते सोडवण्याचा मार्ग खुंटलेला. दोघेही माघार घेण्यासाठी तयार नाहीत. वैवाहिक …

विवाहपश्चात तडजोड Read More »